Słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus L.) został sprowadzony do Europy z Ameryki Północnej. Nazwa topinambur pochodzi od nazwy plemienia Indian Topinamba. Do Europy i do Polski dotarł wcześniej od ziemniaków i przez pewien czas był jednym z głównych warzyw jadalnych.
W Polsce pojawił się na początku XVIII w. i jak w całej Europie był popularny dopóki nie został wyparty przez ziemniaka. Po wojnie jego uprawa prawie w ogóle zanikła.
Aktualnie uprawiany jest w Ameryce, Francji, Włoszech, Niemczech, Rosji, Chinach, Indiach i Środkowej Afryce.
Francuzi nazywają go ziemną gruszką, a Anglicy jerozolimskim karczochem. Najbardziej cenią go właśnie Francuzi, którzy uważają go za wykwintny składnik diety i podają w najdroższych restauracjach. W Polsce do niedawna znany był tylko jako roślina pastewna. Dopiero od kilku lat zaczyna zdobywać popularność kulinarną.
Od 1998 roku mamy zarejestrowane dwie odmiany słonecznika bulwiastego: 'Albik' – bulwy wydłużone maczugowato, białawe i 'Rubik' – bulwy o kształcie nieregularnym, owalne, fioletowo nabiegłe.
Francuzi nazywają go ziemną gruszką, a Anglicy jerozolimskim karczochem. Najbardziej cenią go właśnie Francuzi, którzy uważają go za wykwintny składnik diety i podają w najdroższych restauracjach. W Polsce do niedawna znany był tylko jako roślina pastewna. Dopiero od kilku lat zaczyna zdobywać popularność kulinarną.
Od 1998 roku mamy zarejestrowane dwie odmiany słonecznika bulwiastego: 'Albik' – bulwy wydłużone maczugowato, białawe i 'Rubik' – bulwy o kształcie nieregularnym, owalne, fioletowo nabiegłe.
Bulwy topinamburu są bogate w białka (w tym inulinę) i węglowodany (w tym 3,5 g błonnika w 100g), dwa razy więcej witaminy C niż ziemniaki, witaminy z grupy B, więcej potasu, cynku, fosforu, wapnia i żelaza niż ziemniaki, mają również bardzo dużą zawartość krzemionki.
Wyjątkowy skład bulw topinamburu sprawia, że ich spożycie przyczynia się do normalizacji glikemii, wykazuje korzystny wpływ na rozwój retinopatii cukrzycowej, obniża cholesterol, ma właściwości detoksykacyjne, zwiększa kurczliwość jelit zapobiegając zaparciom, zapobiega infekcjom dróg moczowych, odbudowuje osłonę śluzową żołądka, reguluje ciśnienie krwi, spowalnia procesy starzenia się komórek, wspomaga metabolizm.
Słonecznik bulwiasty jest szczególnie polecany chorym na cukrzycę. Ma też wyjątkowe właściwości odchudzające. Wpływa korzystnie na przemianę węglowodanową i lipidową, zmniejsza dzięki błonnikowi wchłanianie tłuszczów i cukrów z jelit. Zawarta w bulwach inulina zostaje przekształcona w organizmie we fruktozę, która w przeciwieństwie do sacharozy nie potrzebuje insuliny do wprowadzania jej do komórek. Przez to eliminuje stany wyzwalane przez nadmiar insuliny, prowadzące do uczucia głodu. Przyspiesza również proces trawienia zapobiegając zaparciom i wzmacnia system immunologiczny. Składniki topinamburu działają także wzmacniająco na układ odpornościowy. Bulwy nie zawierają tłuszczu ani cholesterolu.
Topinambur jest uprawiany przede wszystkim jako roślina pastewna. Zarówno bulwy, jak i pędy są bardzo dobrą paszą dla bydła, owiec i świń. Części nadziemne jako zielonka lub kiszonka. Bulwy mogą być podawane zwierzętom gospodarskim tak jak ziemniaki. Słonecznik bulwiasty wysadzany jest także na poletkach łowieckich i na poletkach zaporowych - bulwy są szczególnie chętnie zjadane przez dziki.
Ze względu na swoje wyjątkowe właściwości odżywcze i lecznicze topinambur jest coraz chętniej spożywany przez ludzi.Smak ma dość specyficzny; nieznacznie przypomina ziemniaki, trochę kalafiora, trochę karczocha. Ma też lekki posmak orzechów włoskich.
Bulwy można spożywać na surowo lub po przegotowaniu, gotowaniu na parze albo upieczeniu. Długa obróbka termiczna zwiększa odczucie słodyczy w smaku. Najwięcej witamin znajduje się oczywiście tuż przy powierzchni bulw, ale skórka zawiera również najwięcej substancji odpowiedzialnych za intensywność smaku topinamburu, który nie wszystkim przypada do gustu. We Włoszech i Francji ze słonecznika bulwiastego robi się zupy lub spożywa podobnie do ziemniaków - można z niego robić również frytki i chipsy. Można go zapiekać, marynować, dodawać do sałatek i przyrządzać z nim surówki.
Z bulw topinamburu można wytwarzać alkohol (w Badenii - Rossler). Używa się go do produkcji gazów przemysłowych, a biomasę zamienia w energię np. przez spalanie. Na sieczce z części nadziemnych można uprawiać boczniaki
Słonecznik bulwiasty jest cenną, późno kwitnącą roślinną miododajną, a jego kwiaty mają wyjątkowe walory dekoracyjne.Topinambur dobrze sprawdza się jak roślina stosowana do rekultywacji gleb zasolonych, zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi i na terenach górniczych.
Słonecznik bulwiasty jest szczególnie polecany chorym na cukrzycę. Ma też wyjątkowe właściwości odchudzające. Wpływa korzystnie na przemianę węglowodanową i lipidową, zmniejsza dzięki błonnikowi wchłanianie tłuszczów i cukrów z jelit. Zawarta w bulwach inulina zostaje przekształcona w organizmie we fruktozę, która w przeciwieństwie do sacharozy nie potrzebuje insuliny do wprowadzania jej do komórek. Przez to eliminuje stany wyzwalane przez nadmiar insuliny, prowadzące do uczucia głodu. Przyspiesza również proces trawienia zapobiegając zaparciom i wzmacnia system immunologiczny. Składniki topinamburu działają także wzmacniająco na układ odpornościowy. Bulwy nie zawierają tłuszczu ani cholesterolu.
Topinambur jest uprawiany przede wszystkim jako roślina pastewna. Zarówno bulwy, jak i pędy są bardzo dobrą paszą dla bydła, owiec i świń. Części nadziemne jako zielonka lub kiszonka. Bulwy mogą być podawane zwierzętom gospodarskim tak jak ziemniaki. Słonecznik bulwiasty wysadzany jest także na poletkach łowieckich i na poletkach zaporowych - bulwy są szczególnie chętnie zjadane przez dziki.
Bulwy można spożywać na surowo lub po przegotowaniu, gotowaniu na parze albo upieczeniu. Długa obróbka termiczna zwiększa odczucie słodyczy w smaku. Najwięcej witamin znajduje się oczywiście tuż przy powierzchni bulw, ale skórka zawiera również najwięcej substancji odpowiedzialnych za intensywność smaku topinamburu, który nie wszystkim przypada do gustu. We Włoszech i Francji ze słonecznika bulwiastego robi się zupy lub spożywa podobnie do ziemniaków - można z niego robić również frytki i chipsy. Można go zapiekać, marynować, dodawać do sałatek i przyrządzać z nim surówki.
Słonecznik bulwiasty jest cenną, późno kwitnącą roślinną miododajną, a jego kwiaty mają wyjątkowe walory dekoracyjne.Topinambur dobrze sprawdza się jak roślina stosowana do rekultywacji gleb zasolonych, zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi i na terenach górniczych.
ziemniak "włoski"
ziemniak francuski
