Viola tricolor L. zwany często bratkiem występuje najczęściej jako chwast pól uprawnych, szczególnie zbóż. Istnieje kilka podgatunków fiołka trójbarwnego. Wywodzą się od niego również kultywary uprawiane jako rośliny ozdobne.
Fiołek trójbarwny jest rośliną jadalną i leczniczą. Do składników czynnych zawartych w zielu tej rośliny należą między innymi: flawonoidy, śluzy, kwas salicylowy, salicylan metylu, garbniki, sole mineralne, olejek eteryczny, antocyjany, kwas kawowy (właściwości antyoksydacyjne), kwas kumarynowy i karotenoidy.
Wodne wyciągi i ekstrakty wodno-alkoholowe z fiołka trójbarwnego stosowane wewnętrznie, przyśpieszają wydalanie toksyn oraz zbędnych metabolitów z organizmu, wzmagają wydzielanie potu i łoju, działają rozkurczowo i silnie przeciwzapalnie. Zmniejszają łamliwość i przepuszczalność naczyń krwionośnych włosowatych. Regulują trawienie, zapobiegają zaparciom i obrzękom na tle zatrzymania chlorku sodu w ustroju.
Zewnętrznie fiołek działa łagodząco, antyseptycznie, przeciwzapalnie i rozjaśniająco. Jest ważnym składnikiem wielu mieszanek ziołowych do kąpieli. Zalecany jest również w łagodzeniu objawów trądziku. Z naparu można robić okłady na okolice oczu usuwające obrzęk i stan zapalny oraz cienie pod oczami.
Świeże ziele fiołka trójbarwnego jest smacznym i bardzo oryginalnym składnikiem sałatek i deserów.